Regelmatig voer ik discussies met vreemden en vrienden over de prijzen van e-boeken. Zodoende heb ik voldoende materiaal om een artikel te schrijven over mijn standpunt en opinie hierin.
Een e-book is een boek wat je digitaal koopt en kunt lezen op een e-reader (dit kan ook je Iphone zijn). Onlangs probeert o.a. Bol.Com de e-reader in de markt te zetten (zie eerdere artikelen op dit blog). Waar ik enorm over struikel is de prijs van een digitaal boek. Vaak zo’n 80% van de prijs van een papieren boek. Niet alleen vind ik die prijs te hoog, ik denk dat de boeken industrie een grote fout maakt door deze prijzen te hanteren.
Het argument van de e-boeken verkopers is overigens dat er op een papierenboek slechts 6% BTW hoeft te worden afgedragen en op een e-boek 19%. Ze geven dus niet 20% korting maar zo’n 30%. Op papier (figuurlijk) klinkt dit dus best redelijk. En als je niet verder zou denken blijft het daarbij. Ik denk wel verder en volg de volgende redenatie.
Technisch: Op e-boeken zit een (DRM) beveiliging. Dit betekent in de praktijk een aantal dingen: Je kunt het boek maar lezen op een beperkt aantal e-readers. En als dit om eigen apparaten gaat moet je bijhorende software installeren altijd onder hetzelfde DRM account die je bij Adobe hebt aangemaakt. Je bent dus geen eigenaar van een e-boek!! Je hebt het recht gekocht het boek onder bepaalde voorwaarden tijdelijk te kunnen lezen. Stel dat Adobe stopt met DRM, failliet gaat of iets anders (denk hieraan ook op de lange termijn!) dan kun je de aangeschafte boeken dus niet meer lezen. Hiermee wordt je boek ineens veel minder waard.
Je kunt een e-boek “uitlenen”, maar naast dat dit niet zo heel eenvoudig is, is dat ook erg beperkt mogelijk. Een ander nadeel van een e-boek. Een boek wat je gekocht hebt kun je verkopen. Een e-boek kun je niet verkopen! Vergis je niet in de grote van de markt op 2e hands boeken en vaak krijg je meer dan 50% terug op een gelezen boek als deze nog recent is.
Nu de focus op de verkoop van een digitaal boek: Het hoeft niet gedrukt te worden, niet gezet te worden, je hebt geen restanten of retouren. Je hoeft het niet in te pakken, het komt altijd aan, er kunnen geen stukken “kwijt” raken en er is geen menselijk handeling nodig voor het gehele verkoopproces. Er hoeft geen papier te worden ingekocht, het verouderd niet het neemt niet eens ruimte in op een magazijn.
Dit zijn allemaal nog argumenten gericht op het boek en niet op de markt en de mogelijkheden in het digitale tijdperk.
Er is een fenomeen en dat heet piraterij. Voordat er e-readers waren had de boekenindustrie hier geen last van. Kopiëren is duurder en arbeidsintensiever dan gewoon kopen. Met muziek is dat anders en nu vallen ook de boeken hier ten prooi aan. Maar een boek heeft nog een nadeel hierin ten opzichte van de muziekindustrie. Kopiëren van muziek gaat nog wel eens ten koste van de kwaliteit. Woorden zijn echter veel gemakkelijk te kopiëren dan muziek, kwaliteit is dus per definitie maximaal. Kopiëren van woorden is ook veel moeilijker tegen te gaan. Als je het kan lezen, kan het kopiëren niet moeilijk zijn. Met de toenemende populariteit zal dus ook de piraterij snel opkomen. Bij Engelse boeken is dit al het geval. Het grote voordeel van piraterij voor de lezer is dat er geen last heeft van rechten en het boek dus altijd te lezen blijft (en uit te lenen, etc.). Een boek digitaal downloaden is dus duurzamer dan net netjes kopen. Maar ook het downloaden is zeer snel te realiseren, soms nog gemakkelijker en sneller dan kopen op een website.
Omdat piraterij op zo’n enorme schaal wordt toegepast, is het bijna een geaccepteerd fenomeen. Natuurlijk is het een vorm van diefstal, maar als mensen zich hier echt schuldig over voelden, zouden ze het niet doen (ik ken overigens geen mensen die een gekopieerd CD’tje of film zouden weigeren te kijken of luisteren). Wel zouden veel mensen (waaronder ikzelf) zich beter voelen om ergens voor te betalen. Nu lijkt het erop dat mensen dus de prijs te hoog vinden. Of dit nu terecht is of niet heb je dus blijkbaar met feiten van doen. Als je hier niet op inspeelt valt de industrie dus in dezelfde valkuil als waarin de muziekindustrie gevallen is. Los van een oordeel is dit gewoon de werkelijkheid.
Dit geschreven hebbende, wat is de juiste prijs van een digitaal boek? Zoals je kunt opmaken is er dus een groot verschil tussen een papieren boek en een digitaal boek. De inhoud is hetzelfde maar de waarde is erg verschillend en is dus veel minder met elkaar te vergelijken en per persoon afhankelijk. Persoonlijk denk ik dat een prijs onder de tien euro (zoals de meeste boeken in amerika die wel op papier gedrukt zijn) een stap in de juiste richting is. Maak het rond de vijf euro en het wordt sneller een impuls aankoop. Ik heb ook geen problemen met de beperkte rechten van een boek als de prijs goed is. Als ik een boek echt belangrijk genoeg vind om te bewaren koop ik ook nog wel een papieren versie. Nu lees ik overigens redelijk vaak boeken uit de bibliotheek en die prijs is nog veel lager.
Is een lage prijs schadelijk voor de industrie? Ik denk het niet. Door lezen goedkoper te maken (wat dus gezien de eerste alinea’s zeer goed mogelijk is) kopen mensen wellicht ook meer boeken. Voor een paar eurootjes lees ik graag de nieuwe Kluun, maar voor 17 euro moet ik daar lang over nadenken of leen ik hem wel een keer. De vraag voor de industrie is dus: Als ik mijn boek voor 25% van de prijs aanbied, wordt dit boek dan zes keer zoveel verkocht? Dat is een vraag die ik niet kan beantwoorden en wat dus maar in de praktijk getest moet worden.
Een heel interessant boek over deze materie is van Chris Anderson en heet “Free”, ofwel Gratis in het Nederlands. Dit boek is digitaal gratis te downloaden (ook in het Nederlands). Het boek gaat over alle vormen van gratis en de mogelijkheden in het digitale tijdperk. Waar het op neer komt is dat de industrieën op allerlei vlakken anders moeten nadenken over digitale producten. Het reproduceren van digitale werken is zo goed als kosteloos en mensen verwachten dus ook niets of weinig te betalen voor digitale werken. Nogmaals los of dit terecht is of niet.
Om een voorbeeld te geven hoe de industrie dus met dit fenomeen om zou kunnen gaan: Een schrijver schrijft een boek of een serie. Het eerste deel is gratis te downloaden, elk volgend deel kost een euro. Misschien niet het krachtigste voorbeeld, maar wel een idee over hoe een iets andere benadering wel een bepaald effect kan bereiken terwijl er nog steeds geld wordt verdiend.
Hoe langer ik mijn e-reader heb, hoe blijer ik er mee ben. En ik heb nog maar een primitief apparaat wat de komende jaren snel beter zal worden…
Henri Koppen
12 Oktober 2009
E-readers: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_e-book_readers
DRM bij Bol.Com: http://www.bol.com/nl/m/klantenservice/klantenservice-digitale-boeken/index.html (kijk naar: Het overzetten van een digitaal boek op een nieuw of ander apparaat)
Free van Chris Anderson : http://lifehacking.nl/algemeen/free-artikel/