zaterdag 11 december 2010

Wikileaks overdenkingen

Wikileaks is rete interessant en het houdt zelfs mijn moeder bezig. Buiten alle ratio ben ik qua gevoel voorstander van Wikileaks. Door gebrek aan tijd heb ik niet heel veel onderzoek gedaan. Een half jaar geleden heb ik wel actief door de logs van Irak heen gebladerd. Maar een goed onderbouwde mening vormen over Wikileaks is niet zo gemakkelijk. Gelukkig zie ik dit ook terug bij andere mensen die een beetje op twee benen hinkelen. Laat ik beginnen met waarom ik voor Wikileaks ben. Dat komt omdat ik een afkeer heb van macht. Macht is iets onontkoombaars en blijkbaar noodzakelijk, maar mijn ervaring is dat macht bijna altijd gebruikt wordt uit egoïstische motieven, en dat die motieven bestaan ten gunste van de gebruiker van die macht. Je hebt macht in het klein; de politieagent die je op jouw nummer zet en daar genoegdoening uit haalt, of de baas die iets tegen de zin van een medewerker gedaan krijgt door middel van het stellen van sancties als het niet gedaan wordt. En je hebt macht in het groot; de Verenigde Staten (onder G. Bush) die Irak binnenvallen. Ik heb me laten vertellen dat grote bedrijfsovernames statistisch gezien slecht uitpakken, maar dat ze vaak worden uitgevoerd omdat het ten goede komt van de CV of bankrekening van de huidige (interim) directeur.

Ideaal gezien zou een regering en dus overheid niet gebaseerd mogen zijn op het machtsprincipe van individuele personen, vandaar ook dat een democratie als regeringsvorm zo populair is. Maar hoeveel recht zou een overheid moeten hebben om dingen in het geheim te mogen doen? Wikileaks ondermijnt een gedeelte van die macht op een non-conventionele manier. Hoe machtig de Verenigde Staten ook zijn, ze zijn niet in staat om Wikileaks ongedaan te maken dat doet me genoegen. Heb je wel eens het standpunt bekeken vanuit een Irakees burger die zijn auto verpulverd ziet worden onder een pantservoertuig omdat deze niet stil willen staan? Hoe moet de familie zich voelen van overledenen die omgekomen zijn terwijl er geen aanwijsbare reden was, wat die overledene heeft fout gedaan? Ik kan me voorstellen dat in hun standpunt de Verenigde Staten de terroristen zijn en in dat licht dus de “bad guys”. En dat wij als Nederlanders de “bad guys” steunen.

Ik zie Wikileaks dus als strijder tegen de macht en die de waarheid achter die macht wil laten zien.

Er zijn ook veel dingen die ik tegen Wikileaks heb. Het punt van een klokkenluiders is dat deze dingen aan het licht brengt die de wereld zou moeten weten, misstanden. Maar nu wordt er steeds meer gepubliceerd wat niets met klokkenluiden te maken heeft, maar met het openbaren van alles wat niet geopenbaard is. Soms dus teveel transparantie. En als je dus alles wilt publiceren van overheden, maar lijkt het erop dat bijvoorbeeld Assange een geheime agenda heeft? Wikileaks lijkt zelf niet erg transparant te zijn. Dat kunnen zijn pareren door aan te geven dat als je transparant zouden zijn, ze direct zou worden opgepakt en ontmanteld.

Dat groepen mensen zich geroepen voelen om mee te doen aan het aanvallen van websites. Op zich snap ik de motivatie wel. PayPal maakt het Wikileaks moeilijk om aan donaties te komen, maar aan de andere kant, als je online wilt bankieren moet je adres wel kloppen. De reden van afsluiting lijkt dus wel valide al vraag ik me af of dit in samenspraak is gedaan? Het is niet netjes als je stroom wordt afgesloten voordat de afnemer zich heeft kunnen verdedigen. Maar dat websites direct worden aangevallen (al zet dat geen zoden aan de dijk), lijkt me niet direct de manier. Dalijk ga je dezelfde middelen gebruiken als diegene gebruikt waartegen je vecht. Ik denk dat je hiermee sympathisanten van Wikileaks afschrikt. Veel mensen willen zich niet vereenzelvigen met dit soort activisten.

Nu las ik een weblog van Arjan Dasselaar en kwam daardoor uit bij Clay Shirky die een geweldig artikel schrijft over Wikileaks. Hij geeft aan wat de onmogelijkheid is om volledig transparant te zijn, maar ook dat er soms iets revolutionairs nodig is om een verandering te bewerkstelligen. Wikileaks is geen eindpunt, maar een begin van een beweging. En inderdaad, initiatieven komen als paddenstoelen uit de grond (Open Breda, Open Leaks, Operatie Leakspin).

Eigenlijk is Wikileaks ook gewoon een media. En ook een voorbeeld van hoe de wereld aan het veranderen is. Doordat internet iedereen met iedereen verbind en steeds meer digitaal wordt vastgelegd is het totaal geheimhouden steeds onmogelijker geworden. Dat gaat de wereld veranderen, en ik hoop in iets goeds.

Dus Wikileaks is misschien niet het antwoord op de openheid die wij zoeken als burger in een regering, maar het is wel een eerst aanzet waarna evolutie volgt.

Dit stukje is niet zo duidelijk geworden als ik vooraf voor ogen had, toch vind ik het belangrijk om gezegd te hebben. En zoals ik al schreef, het zijn overdenkingen. Er moet nog een helder beeld uit voort komen.