In veel van mijn artikelen heb ik mij gericht op het consumeren en adopteren van cloud computing vanuit een gebruikers kant. Nu wil ik wat handvatten geven voor organisaties die nu juist aan de kant van de cloud computing provider zitten en cloud (computing) diensten aan klanten willen aanbieden. Of dit nu private of public cloud is maakt in feite niet veel uit. Het gaat om het aanbieden van schaalbare rekenkracht en data met een hoge mate van zelfbediening.
OS
Waar bestaat een cloud computing dienst uit? In ieder geval uit één of meerdere (delen van) datacenters vol met servers en de aanwezigheid van veel stroom en bandbreedte. Zoals je wellicht weet is een belangrijk onderdeel van cloud computing virtualisatie. Fysieke servers hebben een tussenlaag (hypervisor) die het mogelijk maakt om een virtuele servers te ondersteunen. Om een fysieke server in de gewenste cloud omgeving te kunnen gebruiken moet er een gezagsverhouding bestaan tussen de server en een centraal punt die controle heeft over alle servers. Zo’n centraal punt -welke ook op één of meerdere servers staat- is uiteraard wel meer dan dubbel uitgevoerd om ook hier schaal mogelijk te maken en faalkansen te minimaliseren. Dit centrale systeem is in feite het operating system (OS) voor deze “farm” van fysieke servers.
Bij de dienst Windows Azure van Microsoft heet het centrale OS Windows Azure Fabric Controller (FC) en dit draait overigens op Windows Server 2008 en nu ook op Windows Server 2012. Als je als gebruiker een virtuele server aanvraagt gaat de FC kijken in welk rack er plaats is en deze controleert ook of deze virtuele server “opkomt” en klaar is voor gebruik.
OpenStack is een open-source cloud computing OS en de centrale dienst die bij Windows Azure Fabric Controller heet, wordt bij OpenStack Nova genoemd. Een ander voorbeeld is OpenNebula welke ook open-source is.
Om niet al te diep in techniek te duiken; het mag duidelijk zijn dat de kwaliteit van je cloud computing operating system van fundamenteel belang is voor de kwaliteit van de dienst die je aanbied. Aangezien je als cloud computing provider bijna niet ontkomt aan een vorm van vendor lock-in hangt er zeer veel van deze keuze af. Open source is natuurlijk een heel aantrekkelijk concept omdat dit de TCO van je dienst mogelijk laag houdt. Dit betekent wel dat je als cloud computing provider moet investeren in het beheersen van de technologie en dat de leercurve vrij steil is omdat er zeer weinig mensen met deze specifieke kennis rondlopen en zeer gewild zijn. Ook is er veel minder over te vinden op het internet. Als software ontwikkelaar die programmeert in PHP of .NET is er zeer veel te vinden, maar probeer eens goede informatie te verkrijgen over cloud computing operating systems. Zowel Nova als OpenNebula zijn overigens wel goed gedocumenteerd.
Provisioning
Als je de hardware op orde hebt en het juiste OS gevonden hebt om al dat ijzer (slang voor servers) aan te sturen komen de volgende uitdagingen op je pad. Het provisionen (is dat een Nederlands werkwoord?) is daar één van. Het beschikbaar stellen van rekenkracht aan derden moet op basis van zelfbediening. Dat is nagenoeg een eis van een cloud computing dienst. Maar daar houdt de uitdaging niet op. Je zult ook moeten voorzien in firewalls/multi tenancy/veiligheid en bijvoorbeeld zaken als load balancers en technieken in resilience welke niet out-of-the-box zomaar werken.
Meten is weten wat je moet doorberekenen
Een ander aspect van een cloud computing provider is dat deze een vorm van elasticiteit aanbied. Een klant of gebruiker neemt niet een constante hoeveelheid van iets af. Er is geen punt in het bouwen van een enterprise cloud als je niet weet wie wat afneemt en hoeveel. Het betalen of doorberekenen naar gebruik is een fundamenteel onderdeel van het aanbieden van data en rekenkracht. Ook hier geldt dat een cloud OS hier standaard niet (volledig) in faciliteert. Het betalen met bijvoorbeeld een credit card is dus iets wat momenteel vaak door de cloud provider op maat wordt gemaakt bovenop het cloud computing OS. Bij een private cloud wordt dit wellicht vertaald naar kostenplaats of afdeling. Wat moet er gemeten worden? Dat verschilt per geval. In het ene scenario is betalen per processor-uur genoeg, bij veel andere gevallen neem je ook facetten mee zoals licenties, bandbreedte, data opslag, transacties en dergelijke. Het maken van een goed werkend systeem is verrassend complex. Als de enterprise cloud intern gebruikt wordt kan dit doorbereken principe een zeer mooie verandering betekenen in het verdelen van IT kosten.
Services
Uiteindelijk wil je klanten diensten aanbieden. Voor het gemak kennen we drie levermodellen van cloud computing; infrastructure as a service, platform as a service en software as a service. Als aanbieder van cloud computing zul je merken dat je eigenlijk alle drie moet aanbieden om een zinvolle service te zijn. Een basis vereiste is namelijk een dashboard voor zelfbediening en dat schaar ik onder software as a service Dit is ook één van de eerste dingen die je bouwt en aanbied naar klanten. Zonder goede zelfbediening tool heb je praktisch gezien geen service. Daarnaast biedt de kwaliteit van dit dashboard (of portal) in hoge mate de adoptie van je dienst als geheel. Ik kan geen cijfers geven omdat ik ze niet voorhanden heb, maar gebruik hiervoor een simpel voorbeeld die we allemaal wel kennen. App Store van Apple nam een enorme vlucht omdat je eenmalige een manier van betalen instelt en daarna met 1 klik en een wachtwoord een applicatie kunt installeren. Wat voor de App Store geldt, gaat ook voor een cloud computing dienst op. Maak het makkelijk en het wordt omarmt.
Daarnaast zul je rekenkracht aan willen bieden en dat gaat door middel van virtualisatie van servers. Samen met een virtueel netwerk vormt dit de basis voor Infrastructure as a service.
Als laatste is ook het aanbieden van data opslag noodzakelijk, op de eerste plaats omdat een virtuele server zelf ook gewoon een file is. Maar ook data voor bijvoorbeeld websites en bestanden is iets waar een cloud dienst nu eenmaal niet zonder kan. Storage vormt onderdeel van infrastructure-as-a-service, maar vaak kun je data opvragen en schaalbaar opslaan middels een Aplication Programming Interface (API) en dan valt het al snel in het domein van platform-as-a-service aangezien de eindgebruiker zelf niet snel een API aanroept.
Kijk naar de voorbeelden
Zo zie je dus dat als je een cloud computing provider wilt worden je bijna direct een aanbieder wordt van zowel IaaS, PaaS als SaaS. Merk ook op dat er feitelijk niet veel verschil zit tussen public en private. In beide gevallen wil je een schaalbare dienst opzetten op basis van zelfservice. Ook als je onderdeel bent van de interne organisatie.
Om een goede cloud computing provider te worden hoef je alleen maar te kijken naar bestaande succesvolle diensten zoals Amazon AWS, Rackspace, Microsoft Azure, Google App Engine, Force.com et cetera. Maak een (gratis) account, log in op hun zelfbediening dashboard, probeer de dienst uit en zie waarin zij uitblinken.
Waarin Amazon AWS in uitblinkt is bijvoorbeeld hun application programming interface (API) om diensten te consumeren. Consistent, multi platform, eenvoudig te begrijpen (REST), goed gedocumenteerd en voor *alles* is een methode zodat alles met alles kan praten. Daarnaast hebben ze complexe zaken klikbaar eenvoudig gemaakt voor een snelle adoptie.
Windows Azure gaat in bepaalde facetten zelfs nog een stapje verder dan Amazon. Zij bieden bijvoorbeeld al een grote mate van resilience (veerkracht) aan die extreem veel denkwerk uit handen neemt en geografische redundantie zeer eenvoudig maakt, al is het wel weer ingewikkeld om dit in de praktijk te testen.
Ik zal niet zeggen dat het worden van een cloud provider eenvoudig is. Verre van dat. Maar er is al veel pionierswerk uitgevoerd en het is prachtig om te zien hoe een community van OpenStack de kennis hierover deelt. OpenStack is overigens niet de enige, maar wel één waar ik al wat langer naar kijk en in verdiept heb. Punt is dat als je een enterprise cloud wilt opzetten goed moet kijken naar wat er al is en bepaalde fundamenten moet aannemen en adopteren en beseffen dat kiezen voor een bepaalde stack of technologie niet eenvoudig teruggedraaid kan worden.
Go build your cloud!